Najczęściej zadawane pytania
- Czym się różni dawkomierz termoluminescencyjny (TLD) od dawkomierza kliszowego (błony dozymetrycznej)?
- Dlaczego dawkomierz TLD jest lepszy od metody filmowej?
- W jaki sposób są odczytywane dawkomierze TLD?
- W jaki sposób nosić indywidualny dawkomierz TLD typu DI-02?
- Czy można odczytać "gołym okiem" dawkę na dawkomierzu?
- Gdzie umieścić dawkomierz środowiskowy DS-04?
- Czym się różni dawkomierz środowiskowy DS-04 od dawkomierza indywidualnego DI-02?
- Czy lepiej zamówić dawkomierz środowiskowy czy indywidualny?
- Czy można stosować w jednej pracowni dawkomierze indywidualne i środowiskowe?
- Gdzie należy nosić dawkomierz oczny?
Sprawy formalne
- Czy można udostępniać dawkomierz indywidualny więcej niż jednej osobie w danym okresie pomiarowym?
- Kiedy należy odesłać dawkomierz do laboratorium do odczytania?
- Co się dzieje z dawkomierzem po otrzymaniu przez laboratorium?
- Gdzie i do kogo zgłasza laboratorium przekroczenie rocznego limitu dawek?
- Co mam zrobić jak dawkomierz zginie?
- Co mam zrobić jak dawkomierz zostanie wyprany w pralce lub zamoczony?
- Czy można wysłać część dawkomierzy do odczytu?
- Co mam zrobić jeżeli dawkomierz upadnie i ewentualnie otworzy się?
- Z kim z laboratorium należy się kontaktować w sprawach formalnych?
- Czy można wszystkie sprawy załatwiać drogą korespondencyjną np. e-mailem?
- Czy można załatwić sprawy na miejscu w laboratorium?
- Co należy zrobić jak się zgubi umowę na kontrolę dawek?
- Co należy zrobić w przypadku nie otrzymania faktury za odczyty?
- Co należy zrobić jeżeli się nie otrzymało jeszcze nowego dawkomierza na dany okres pomiarowy?
- Kiedy zostają wysłane z laboratorium wyniki pomiarów?
- Czy można przesyłać pisma faxem?
- Co należy zrobić aby zostać klientem laboratorium?
- Jakie są możliwe okresy pomiarowe?
- Czy można zmienić nazwisko w trakcie okresu pomiarowego?
Sprawy dozymetryczne
- Jakie promieniowanie jonizujące i w jakim zakresie jest mierzone przez nasze dawkomierze TLD?
- Jak należy interpretować otrzymane wyniki z dawkomierzy indywidualnych DI-02?
- Jak należy interpretować otrzymane wyniki z dawkomierzy środowiskowych DS-04?
- Co to jest rozszerzona niepewność pomiarowa?
- Czy i jak można trwale uszkodzić dawkomierz i uniemożliwić odczyt dawki?
- Co to jest Hp(3)?
- Dlaczego należy mierzyć dawki na soczewki oczu?
- Kto powinien nosić dawkomierz oczny?
Czym się różni dawkomierz termoluminescencyjny (TLD) od dawkomierza kliszowego (błony dozymetrycznej)?
Dawkomierz termoluminescencyjny nie zawiera w sobie kliszy fotograficznej tylko niewielkie pastylki o średnicy 4,5 mm i grubości 0,9 mm z fluorku litu, które nazywa się detektorami termoluminescencyjnymi (TLD).
Dlaczego dawkomierz TLD jest lepszy od metody filmowej?
Główną zaletą dawkomierza TLD jest jego wysoka czułość i tzw. tkankopodobność. Czułość jaką osiągają nowoczesne dawkomierze TLD wynosi nawet ok. 30 nGy co jest zupełnie nieosiągalne przez nawet najlepszą metodę filmową. Natomiast tkankopodobność materiału z jakiego zrobiony jest detektor TLD powoduje, że odpowiedź takiego detektora lepiej symuluje odpowiedź ciała ludzkiego. Dawkomierze filmowe zawierają w sobie bromek srebra, a więc ciężkie pierwiastki i nie są tkankopodobne.
W jaki sposób są odczytywane dawkomierze TLD?
Dawkomierze TLD odczytywane są w specjalnym czytniku. Poszczególne pastylki, po podgrzaniu do odpowiedniej temperatury, emitują światło, które jest przetwarzane przez układ elektroniczny. Do komputera trafia informacja o liczbie impulsów zliczonych z każdej pastylki. Liczba ta jest proporcjonalna do dawki skumulowanej na detektorze, porównując ją z liczbą zliczeń z detektorów wzorcowych (naświetlonych dawką o znanej wartości) możemy obliczyć wartość dawki na danym dawkomierzu.
W jaki sposób nosić indywidualny dawkomierz TLD typu DI-02?
Dawkomierz indywidualny typu DI-02 należy nosić przypięty do fartucha, na wysokości serca. Jeżeli przy pracy używany jest ochronny fartuch ołowiany, wówczas dawkomierz należy umieścić pod nim.
Czy można odczytać "gołym okiem" dawkę na dawkomierzu?
Nie. Należy odczytać dawkomierz w specjalistycznym czytniku TL. Koszt takiego czytnika to 350 tys zł.
Gdzie umieścić dawkomierz środowiskowy DS-04?
Dawkomierz środowiskowy powinien być zawieszony w miejscu, gdzie przebywa personel obsługujący aparat rentgenowski w trakcie jego pracy, nie należy wieszać go bezpośrednio na aparacie. Dawkomierz tego typu pozwala zmierzyć dawkę w środowisku pracy.
Czym się różni dawkomierz środowiskowy DS-04 od dawkomierza indywidualnego DI-02?
Tym, że nie posiada zestawu filtrów oraz zawiera wysokoczułe detektory TLD typu MCP-N (LiF:MgCu,P). Powoduje to, że nie można dawkomierza środowiskowego używać do pomiaru dawek indywidualnych tylko do oszacowania stopnia narażenia na promieniowanie w miejscu pracy. Czułość dawkomierza środowiskowego na promieniowanie jest największa spośród innych metod kontroli dawek (np. błon dozymetrycznych).
Czy lepiej zamówić dawkomierz środowiskowy czy indywidualny?
Dawkomierz typu DS-04 mierzy dawki w środowisku pracy, pozwala to oszacować narażenie personelu, a dawkomierz indywidualny (typu DI-02 na całe ciało lub PI-01 na dłonie) daje nam informację o konkretnej dawce, jaką otrzymała dana osoba pracująca w narażeniu na promieniowanie. Wybór typu dozymetrii zależy od indywidualnych potrzeb Klienta. Na podstawie wskazań dawkomierza środowiskowego można tylko oszacować uzyskane dawki dla osób pracujących w narażeniu na promieniowanie, natomiast dawkomierzem indywidualnym można zmierzyć dawkę dla osoby noszącej dawkomierz.
Czy można stosować w jednej pracowni dawkomierze indywidualne i środowiskowe?
Tak, zastosowanie obu typów dawkomierzy daje pełną informację o narażeniu na promieniowanie jonizujące osób pracujących.
Gdzie należy nosić dawkomierz oczny?
Dawkomierz oczny OD-12 należy nosić po prawej lub lewej stronie, na wysokości oka. Gdy podczas pracy stosowane są okulary ochronne dawkomierz należy umieścić pod okularami.
Sprawy formalne
Czy można udostępniać dawkomierz indywidualny więcej niż jednej osobie w danym okresie pomiarowym?
Nie, dawkomierz przypisany jest do konkretnej osoby i jeśli był używany w danym okresie pomiarowym
przez jednego pracownika nie można go przekazać drugiej osobie aby kontynuowała pomiar. Może zdarzyć
się sytuacja, że na dawkomierzu odczytana zostanie dawka i wówczas nie będzie można określić, który z
pracowników pracował w większym narażeniu na promieniowanie jonizujące.
W wyjątkowej sytuacji można przekazać dawkomierz drugiej osobie pod warunkiem, że
nie był on używany przez osobę, której pierwotnie był przypisany (np. nastąpiła zmiana personelu).
Należy wówczas o zmianie użytkownika poinformować Laboratorium.
Kiedy należy odesłać dawkomierz do laboratorium do odczytania?
Dawkomierze należy odesłać do laboratorium po zakończeniu okresu pomiarowego wyszczególnionego na Świadectwie Przydatności i po otrzymaniu kolejnego kompletu dawkomierzy na następny okres pomiarowy.
Co się dzieje z dawkomierzem po otrzymaniu przez laboratorium?
Dawkomierz zostaje zewidencjonowany w rejestrze przyjęć, po czym zostaje przygotowany do odczytu i odczytany. Wyniki odczytu przesyłane są w formie Sprawozdania z badań, które trafia do Klienta, a dawkomierz, po odpowiednim przygotowaniu, oczekuje w Laboratorium na kolejną wysyłkę.
Gdzie i do kogo zgłasza laboratorium przekroczenie rocznego limitu dawek?
Laboratorium świadczy usługi jako serwis dozymetryczny, wyniki pomiarów przesyłane są do Inspektora
Ochrony Radiologicznej lub osoby upoważnionej w danym zakładzie i to do jej obowiązków należy
obliczanie i zgłaszanie ewentualnego przekroczenia rocznego limitu dawki.
Jeżeli w trakcie odczytu dawkomierzy pojawi się podwyższona dawka, wówczas kontaktujemy się z
osobą upoważnioną w danej placówce z prośbą o wyjaśnienie sytuacji.
Co mam zrobić jak dawkomierz zginie?
Zagubienie dawkomierza należy zgłosić do Laboratorium, przygotujemy wówczas dodatkowy dawkomierz aby uniknąć przerw w kontroli dozymetrycznej.
Co mam zrobić jak dawkomierz zostanie wyprany w pralce lub zamoczony?
Dawkomierz po dokładnym osuszeniu może być dalej użytkowany. Odsyłając go do pomiaru należy
zaznaczyć, że został zamoczony, wówczas po odczytaniu dawki zamoczone detektory zostaną wymienione
na nowe.
Jeżeli dawkomierz zostanie poważnie uszkodzony należy skontaktować się telefonicznie z
Laboratorium a uszkodzony dawkomierz odesłać. Aby zachować ciągłość pomiaru przygotowany zostanie
kolejny dozymetr.
Czy można wysłać część dawkomierzy do odczytu?
Tak, będą one sukcesywnie odczytywane. Klient otrzyma wówczas więcej niż jedno Sprawozdanie z badań za dany okres pomiarowy.
Co mam zrobić jeżeli dawkomierz upadnie i ewentualnie otworzy się?
W przypadku dawkomierza pierścionkowego PI-01 należy odszukać detektor (jasnoszara tabletka opisana
kodem składającym się z litery i cyfr), włożyć go do dawkomierza i zabezpieczyć czarną zatyczką.
Jeżeli nie uda się odnaleźć detektora należy niezwłocznie skontaktować się z Laboratorium celem
otrzymania nowego dawkomierza.
Jeśli otworzy się dawkomierz indywidualny typu DI-02 i wypadnie z niego wkład (czerwonego lub
zielonego koloru), należy włożyć go do przeźroczystej obudowy i zabezpieczyć zatyczką (wyjątkowo
można obudowę lekko podkleić taśmą bezbarwną, żeby uniknąć ponownego otwarcia). Przy prawidłowym
użytkowaniu nie jest możliwe zagubienie detektorów z dawkomierza indywidualnego na całe ciało
(detektory ukryte są pod kolorową obudową).
Z kim z laboratorium należy się kontaktować w sprawach formalnych?
W sprawach formalnych np. dotyczących zgłoszenia, zawarcia umowy, aneksu, zmiany adresu, zagubienia dawkomierza, należy kontaktować się z pracownikiem obsługi Klienta LADIS (tel. 0-12 66-28-457 lub ladis@ifj.edu.pl).
Czy można wszystkie sprawy załatwiać drogą korespondencyjną np. e-mailem?
Większość spraw można załatwić drogą elektroniczną z wyłączeniem podpisania umowy o świadczenie usług oraz przesłania dawkomierzy do odczytu, kiedy to korzystamy z usług poczty lub kuriera.
Czy można załatwić sprawy na miejscu w laboratorium?
Na życzenie Klienta będzie on również obsłużony osobiście w Laboratorium Dozymetrii Indywidualnej i Środowiskowej IFJ PAN w Krakowie, ul. Radzikowskiego 152.
Co należy zrobić jak się zgubi umowę na kontrolę dawek?
W sytuacji zagubienia umowy dotyczącej kontroli dawek należy skontaktować się z pracownikiem obsługi Klienta LADIS (tel. 0-12 66-28-457 lub ladis@ifj.edu.pl) w celu sporządzenia duplikatu umowy.
Co należy zrobić w przypadku nie otrzymania faktury za odczyty?
W przypadku nie otrzymania faktury za dokonane odczyty lub ujawnienia niezgodności na fakturze należy skontaktować się z pracownikiem obsługi Klienta LADIS (tel. 0-12 66-28-457, 66-28-214 lub ladis@ifj.edu.pl).
Co należy zrobić jeżeli się nie otrzymało jeszcze nowego dawkomierza na dany okres pomiarowy?
W sytuacji nie otrzymania na czas nowego dawkomierza należy skontaktować się z pracownikiem obsługi Klienta LADIS (tel. 0-12 66-28-457, 66-28-214 lub ladis@ifj.edu.pl).
Kiedy zostają wysłane z laboratorium wyniki pomiarów?
Wyniki z odczytów dawkomierzy są przesyłane listownie w zależności od daty odesłania dawkomierzy do pomiaru jednak nie później niż z dawkomierzami na nastepny okres pomiarowy.
Czy można przesyłać pisma faxem?
Większość dokumentów można przesłać faxem z wyłączeniem umowy (oryginał).
Co należy zrobić aby zostać klientem laboratorium?
Wystarczy zgłoszenie: przez formularz dostępny na stronie, telefoniczne, e-mailem, faxem lub listownie, w którym Państwo podacie dane do umowy.
Jakie są możliwe okresy pomiarowe?
Możliwe okresy pomiarowe to: miesięczny, dwumiesięczny, kwartalny lub według indywidualnie ustalonych z Klientem dat, przy czym cena za usługę jest niezmienna.
Czy można zmienić nazwisko w trakcie okresu pomiarowego?
Możliwa jest zmiana nazwiska osoby kontrolowanej w trakcie okresu pomiarowego tylko w przypadku zgłoszenia informacji do Laboratorium, a w praktyce przydzielenia dawkomierza osobie, której nazwisko będzie figurowało na Sprawozdaniu z badań.
Sprawy dozymetryczne
Jakie promieniowanie jonizujące i w jakim zakresie jest mierzone przez nasze dawkomierze TLD?
Dawkomierze TLD mierzą dawkę od promieniowania γ oraz RTG. Zakres
pomiaru dla Hp(10) to 0.1mSv - 10Sv oraz Hp(0.07)i Hp(3) wynosi 0.1mSv - 1Sv.
Wysokoczułe dawkomierze do pomiarów środowiskowych mają zakres pomiarowy
0.01mGy - 1Gy.
Jak należy interpretować otrzymane wyniki z dawkomierzy indywidualnych DI-02?
Wynik pomiaru uzyskany z dawkomierzy typu DI-02 podaje narażenie całego ciała pracownika na promieniowanie. Roczny limit dawki dla osób pracujących w narażeniu na promieniowanie jonizujące, którego nie należy przekraczać, wynosi 20mSv. Dla ogółu ludności limit roczny wynosi 1 mSv. Otrzymany wynik to indywidualny równoważnik dawki na głębokości 10 mm Hp(10). Jest to wielkość tzw. operacyjna lub inaczej robocza i przybliża w sposób konserwatywny dawkę skuteczną określoną w normach. Sposób konserwatywny oznacza, że zawsze zmierzony równoważnik dawki jest nieco większy od dawki skutecznej.
Jak należy interpretować otrzymane wyniki z dawkomierzy środowiskowych DS-04?
Wynik pomiaru uzyskany z dawkomierzy typu DS podaje dawkę od promieniowania jako KERMĘ w powietrzu w mGy.
Co to jest rozszerzona niepewność pomiarowa?
Wielkość definiująca przedział wokół wyniku pomiaru, który zgodnie z oczekiwaniami może obejmować dużą część rozkładu wartości, które w uzasadniony sposób można przypisać wielkości mierzonej.
Czy i jak można trwale uszkodzić dawkomierz i uniemożliwić odczyt dawki?
Tak, można. Trwałe uszkodzenie to spalenie, zniszczenie mechaniczne szczególnie detektorów (jeżeli zniszczona zostanie tylko obudowa to można jeszcze odczytać detektory).
Wielkość operacyjna Hp(3) to równoważnik dawki na głębokości 3 mm tkanki miękkiej. Odwzorowuje ona dawkę otrzymaną przez soczewkę oka.
Dlaczego należy mierzyć dawki na soczewki oczu?
Soczewki oczu są jednym z najbardziej wrażliwych organów na promieniowanie jonizujące. Ponadto w ostatnim czasie zaobserwowano znaczący wzrost występowania zaćmy u pracowników narażonych na promieniowanie.
Kto powinien nosić dawkomierz oczny?
Dawkomierz oczny powinien nosić pracownik, u którego może nastąpić przekroczenie limitu dawki, szczególności w radiologii interwencyjnej i medycynie nuklearnej. Obecnie limit ten wynosi 150mSv rocznie, a prawdopodobnie zostanie obniżony do 20mSv.
